Deze blog maar eens beginnen met het woord op zich. Wat betekent dat woord? En niet alleen in de grammaticale zin, maar vooral in de beleving die het woord ‘presteren’ oproept. Dus, daar komt ie..
Presteren.. als in voldoen aan de overeengekomen verplichtingen. Het verrichten van een prestatie.
Presteren.. als iets overgankelijks en een overtuigende sociale bijdrage willen leveren.
Presteren.. bewijzen, leveren, nakomen, vlammen, opbrengen, vervullen..
Ik kom ze zó vaak tegen. Jonge professionals die zichzelf het ‘P woord’ veelvuldig opleggen. Als richtsnoer, als meetlat van hun (eigen)waarde. En niet alleen diegenen die daarin een goede maat voor zichzelf hebben gevonden. Bij mij kloppen, gelukkig, juist jonge mensen aan die vastlopen in hun prestatie-‘dwang’. De eerste vraag die ik hen bijna altijd voorleg is of zij weten of het uit eigen beweging is of dat anderen de lat voor hen bewust of onbewust hoog houden. En ja.. het eerste antwoord is bijna altijd dat zij dat zelf doen, maar na enige reflectie blijkt die verwachting toch wat genuanceerder tot stand te zijn gekomen. En laat ik voorop stellen in veruit de meeste gevallen uit zorg, liefde en betrokkenheid. Want wie gunt een jong mens niet een fantastische toekomst met geluk, gezondheid én liefde? De vraag is gerechtvaardigd of een gelukkig leven zo ontzettend afhangt van presteren. In mijn praktijk kom ik regelmatig juist veel ellende tegen door een te grote focus op presteren. Het moeten presteren wel te verstaan. De vraag dient zich aan of het euvel ligt bij het presteren an sich of bij de hoge verwachtingen die geschapen worden.
Verwachtingen..
Verwachtingen (intrinsiek): het hebben van een beeld of aanname dat je jezelf gevormd hebt over hoe iets zou moeten verlopen. Verwachting heeft te maken met hoop dat het dan ook zo zal plaatsvinden. We onderscheiden realistische en onrealistische verwachtingen.
Verwachtingen (extrinsiek): datgene wat verwacht wordt, het denken of hopen dat het zal gebeuren. En ook hier onderscheiden we realistische en onrealistische verwachtingen.
Er is een sterk verband tussen presteren en het hebben van verwachtingen.
Die realistisch of onrealistisch kunnen zijn.
Die van jezelf kunnen zijn of van een ander.
En kunnen leiden tot hoop of teleurstelling.
Met als gevolg zelfvertrouwen en eigenwaarde of onzekerheid en een gevoel van minderwaardigheid.
Het kan heel nuttig zijn om regelmatig met iemand in gesprek te gaan over jouw lat en de hoogte waarop die voor jou zou moeten liggen.